1-جناب آقای مهندس خداپرست لطفا خودتان را برای خوانندگان نشریه نوای ارس معرفی کرده و در خصوص سوابق مدیریتی خود توضیح دهید.
اینجانب محمد خداپرست در سال 1376 در سازمان حفاظت محیط زیست استخدام و با سمت کارشناس محیط زیست در شهرستان پارس آباد مشغول بکار شدم و سپس درسال 1378 الی 1388 به مدت 10 سال با سمت رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پارس آباد فعالیت و بعد از آن در اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل در سمت های کارشناس مسئول هماهنگی شهرستانها، کارشناس مسئول آزمایشگاه، رئیس امور آزمایشگاهها و از سال 92 معاون فنی و از سال 95 به عنوان مدیر کل حفاظت محیط زیست استان در خدمت هم استانی های عزیز می باشم.
2- نزدیک به 50 سال است که فاضلاب شهرستان و بخشهای همجوار به رود ارس ریخته می شود و از طرفی پساهای صنعتی کشور ارمنستان نیز وارد این رود می شود. اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل چه اقداماتی در این خصوص انجام داده است؟ و برای نجات رودخانه کدام ادارات و نهادها مسئول هستند؟
آلودگی هایی که در حوزه جغرافیایی این استان وارد رودخانه ارس می شوند شامل پساب واحدهای صنعتی کشت و صنعت مغان و شهرک صنعتی پارس آباد، پسابهای شهری و زهاب های کشاورزی هستند که خروجی آنها تحت پایش و نظارت اداره کل و شهرستان مربوطه بوده و به طرق مختلف از طریق آزمونهای خوداظهاری و غیرخوداظهاری بررسی ها و پایش های لازم صورت می پذیرد.
از ناحیه استانها و کشورهای همجوار و بالادست آلایندگی هایی در رودخانه ارس وارد می شود که این اداره کل در ایستگاههای مختلف از جمله ورودی به شهر پارس آباد و خروجی شهر و همچنین محل سد میل مغان نمونه برداری ها و آزمایشات فیزیکوشیمیایی لازم را انجام میدهد. بسته به تجهیزات موجود این اقدامات به نحو احسن انجام می پذیرد و مراتب به اطلاع سازمان و مقامات استانی و شهرستانی رسانده می شود. با پیشنهاد این اداره کل کمیته ملی ارس در دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل و راهکارها و پیشنهادات لازم در این خصوص در دست بررسی و برنامه ریزی و اجرا می باشد . همچنین مطالعه طرح شناسایی منابع آلاینده صنعتی و بهداشتی رودخانه ارس و بررسی و مطالعه کیفی رودخانه برای مصارف آبی مختلف بر اساس استاندارد معتبر کیفی صورت می گیرد. ضمن اینکه سیستم پایش آنلاین رودخانه ارس نیز از قبل با پنج پرامتر فیزیکو شیمیایی فعال بود که در سال جاری نیز پرامتر cod متر نصب گردیده است و برنامه آتی ارتقائ سایر پرامترها در دست پیگیری است.
3- با توجه به حضور جنابعالی در سمت مدیریت حفاظت محیط زیست شهرستان پارس آباد در دهه 80، عمده-ترین مشکل شهرستانهای تابعه به خصوص شهرستان پارس آباد را ترسیم نمایید. و چه برنامه ای برای حل این مشکلات دارید؟
عمده ترین مشکل شهرستان پارس آباد در طول این چهار سال پسماند های عادی شهرها و روستاهای شهرستان و همچنین آتش زدن کاه و کلش بعد از برداشت و ورود فاضلاب شهری پارس آباد به رود ارس و استفاده ازسموم کشاورزی بوده است. در خصوص پسماندهای شهری با برگزاری کلاسهای آموزشی در روستاها، پیگیری های متعدد و صدور اخطاریه ها و برگزاری جلسات کارگروه مدیریت پسماند شهرستان ایستگاه دفن دایمی زباله شهرستان مکان یابی و نهایی گردید و کلیه شهرها و روستاها مم به انتقال زباله خود به محل دایم می باشند و در حال حاضر شهر پارس آباد، اصلاندوز، اسلام آباد و تعداد کثیری از روستاها زباله های خود را به محل دفن دایم انتقال می دهند و قسمت عمده ی این مشکل مرتفع گردیده است.
در خصوص آتش زدن کاه و کلش نیز کلاسهای متعدد در طول سالهای گذشته برگزارگردید، اطلاع رسانی های لازم به طرق مختلف چه از طریق صدا و سیما چه از طریق تریبون های نماز جمعه و تریبونهای مساجد و ائمه جماعات مساجد روستاها نصب پلاکاردها و اطلاعیه های متعدد در بخش ها و روستاهای تابعه شهرستان صورت گرفت و درنهایت متخلفین نیز به مراجع قضایی معرفی شدند به طوری که تعداد متخلفین در این خصوص از 150 مورد در سال 94 به 17 مورد در سال 97 کاهش یافته است. نمونه برداری از پساب فاضلاب شهری ، پساب شهرک صنعتی، پساب واحدهای صنعتی ، واحدها و کارخانجات کشت و صنعت مغان شهرستان پارس آباد که می توانند از منابع آلاینده رودخانه ارس محسوب شوند، در قالب طرح خود اظهاری و همچنین از طریق نمونه برداری آزمایشگاه اداره کل بطور مستمر انجام می گردد. که در صورت آلاینده بودن واحدهای یاد شده اخطاریه های لازم زیست محیطی مبنی بر رفع آلایندگی صادر و پی گیری های لازم انجام می گردد.
با توجه به همجواری این رودخانه با زمین های کشاورزی که می تواند سموم کشاورزی را بصورت سحطی و یا از طریق زهکشهای اراضی زراعی وارد این رودخانه نمایند، سموم و تخلیه آن به رودخانه ارس مستمرا مورد پایش قرار گرفته و میزان حداقل و حداکثری تخلیه آن به رودخانه ارس بر حسب نوع سموم، میزان بر حسب گرم در هکتار و . مورد بررسی قرار می گیرد، در این راستا با عنایت به عدم وجود دستگاه یاد شده در اداره کل، در راستای تهیه دستگاه اندازه گیری سموم اقدامات و مکاتبات لازم با مبادی ذیربط انجام گردیده است. به دلیل اهمیت بین المللی رودخانه ارس و خارج از حوضه ای استان، جلسات مختلفی در سازمان متبوعه تشکیل و مقرر گردیده است که جهت ایجاد سیستم یکپارچه پایش در سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی اقداماتی انجام گردد که در این خصوص اداره کل در حال پی گیری تحقق این امر می باشد.
4- نقش بخشداران، دهیاران، شوراهای اسلامی و خانه های بهداشت را در حفظ محیط زیست چگونه می بینید و برای جلب همکاری این نهادها چه برنامه ای دارید؟
به واسطه وظایف قانونی که بخشداران، دهیاران، شوراهای اسلامی و خانه بهداشت در قبال محیط زیست و حفاظت از آنان دارند، اقدامات خوبی از سوی آنها صورت می پذیرد لیکن این اداره کل در زمانهای مختلف کارگاههای آموزشی را با موضوع مدیریت پسماند و پساب در روستاها با حضور این اقشار و در شهرهای مختلف استان برگزار نموده است. این اقشار با توجه به وظایف قانونی خود و نفوذی که در محیط زندگی خودشان بر مردم دارند تاثیرات خوبی در این حوزه دارند. برنامه های آموزشی و فرهنگی مختلفی در شهرهای مختلف استان با همکاری این افراد و نهادها در دست پیگیری و برنامه ریزی است. بطوریکه در سال قبل در سطح روستاهای استان، 46 برنامه پاکسازی و برنامه آموزشی داشته ایم.
5- در استان چند سازمان مردم نهاد زیست محیطی وجود دارد و نقش این سازمانها را در حفاظت از محیط زیست چگونه می بینید؟
یکی از شاخص های رشد فرهنگی هر جامعه ای میزان فعالیت سازمان های مردم نهاد در زمینه های مختلف بخصوص در زمینه محیط زیست می باشد که مهمترین وظیفه و نقش آنها در تغییر نگرش مردم و فرهنگسازی می باشد. سمن های زیست محیطی ابزاری بسیار قوی و موثر در آموزش، تبلیغ و توانمندسازی اقشار مختلف مردم می باشند و به علت داوطلبانه بودن، مردمی بودن و آشنایی با دغدغه های زیست محیطی، تلاش می کنند تا جهان را مکان بهتری برای زندگی همه جاندارن نمایند، از اینرو از طریق شناسایی، آگاه سازی و آموزشهای چهره به چهره و ارتباط مستقیم با مردم به توانمندسازی زیست محیطی آنها اقدام می نمایند. از طرفی بر کسی پوشیده نیست که امروزه بحرانهای محیط زیستی بخصوص در کشورهای جهان سوم، روز به روز درحال افزایش است، بنابراین ضرورت حضور سمن های محیط زیستی در بستر جامعه و در برنامه ها و اقدامات محیط زیستی بیش از پیش احساس میگردد و امیدواریم که شاهد فعالیت های روزافزون این سمن ها باشیم.
در استان اردبیل 6 سمن به طور رسمی فعالیت می کنند و تقریباً 8 سمن دیگر در این استان در حال شکل گیری و ثبت مراحل قانونی می باشند. از جمله فعالیت های سمن های محیط زیستی استان اردبیل در سال های اخیر می توان به برنامه های پاکسازی در طول سال بخصوص در مناسبت های مختلف زیست محیطی، برگزاری کارگاه های آموزشی برای گروه های هدف، برگزاری مسابقات فرهنگی از جمله مسابقات نقاشی در بین گروه های هدف، همکاری در برگزاری جشنواره فیلم سبز، اجرای طرح کمپین نه به پلاستیک، اجرای طرح پاکبان محرم، اجرای طرح گل به جای کاغذ و . اشاره کرد.
6- چه اقداماتی از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان در خصوص آموزش و جذب دانش آموزان برای حفاظت از محیط زیست صورت گرفته است؟
با توجه به نقش کلیدی آموزش در حل مشکلات زیست محیطی بویژه بر روی دانش آموزان ( کودکان و نوجوانان) ، این اداره کل در راستای پرورش نسل جدیدی که حامی و حافظ محیط زیست خواهد بود اقدامات آموزشی و فرهنگی متعددی از قبیل برگزاری کارگاه های آموزشی زیست محیطی در مدارس که بارزترین آنها طرح آموزشی یک ساعت با محیط بان در مدارس حاشیه ای و داخلی مناطق چهارگانه تحت مدیریت می باشد، همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی در اردوگاه های تابستانی و محل کتابخانه های عمومی استان، برنامه های بازدید از موزه تاریخ طبیعی استان، بازدید از مراکز معاینه فنی خودرو و آزمایشگاه حفاظت محیط زیست، برگزاری مسابقات نقاشی، کاردستی، کتابخوانی، انشاء نویسی و .، اکران فیلم های زیست محیطی ویژه گروه سنی کودکان و نوجوانان در جشنواره فیلم سبز و نیز برگزاری برنامه های پاک سازی با همکاری کودکان و نوجوانان از آن جمله است.
7- خلاهایی در قوانین محیط زیست وجود دارد که محیط بانان را در انجام وظایف خود با مشکل روبرو کرده است . آیا در این خصوص و در جهت اصلاح قوانین اقدامی از سوی مجلس و دولت صورت گرفته است؟
یکی از عمده رسالتهای سازمانی این اداره کل حفاظت از تنوع زیستی استان با اجرای قوانین شکار و صید می باشد. در این راستا یگان حفاظت این اداره کل و شهرستان های تابعه با دستورالعمل های خاص سازمانی به تعداد بالغ بر 50 نفر پرسنل اجرایی در مناطق و 11 پاسگاه های محیط بانی نسبت به اجرای وظایف ذاتی سازمانی اهتمام ورزیده ودر مواقع وم با برخورد با متخلفان شکار و صید و معرفی به مراجع قضایی ذیصلاح اجرای مقررات می نماید.
در این خصوص خوشبختانه لایحه حمایت از محیط بانان در دستور کار مجلس قرار دارد و این لایحه در کمسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی تصویب و در صحن علنی نیز به رای گذاشته خواهد شد که امید واریم با تصویب این لایحه گامی موثر برای حمایت از پاسداران طبیعت و بسترهای قانونی لازم برای حفاظت از محیط زیست برداشته شود.
8- سایت تکثیر و احیای آهوی مغان در چه سالی و در حال حاضر چه وضعیتی دارد؟ آیا اقداماتی برای معرفی این سایت و جذب توریست انجام گرفته است؟
دردشت مغان از توابع استان اردبیل در سال 1351 تعداد250راس سر شماری گرديد و در سال 1356 و اوایل سال 1357 جمعیت آهو به 25 راس و در سال 1358 به 6 راس رسيد و تلاش کارشناسان و محیط بانان جهت ردیابی آهو در بهار سال 1359 به نتیجه نرسید و از آن تاریخ به بعد جزء لیست گونه های منقرض شده استان بوده و در سال 1389 بصورت نیمه طبیعی در داخل منطقه حفاظت شده مغان با فنس کشی محدوده ای به مساحت 40 هکتار نسبت به انتقال آهو از دشت سهرین استان زنجان اقدام شد. با توجه به جذابیت طبیعی منطقه و وم آماده سازی زیر ساخت های آن از جمله آسفالت جاده دسترسی، ایجاد کمپ گردشگری، خدمات اولیه از جمله آّ ب و برق ومی تواند بعنوان منطقه جذب گردشگری استفاده گردد. این سایت به طرق مختلف از جمله از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و با تهیه فیلم مستند و خبر از طریق شبکه های سراسری و استانی این سایت به تمامی هموطنان معرفی شده است.
9- چند گونه گیاهی و جانوری در استان و شهرستان پارس آباد وجود دارد و برای حفظ آن چه اقداماتی انجام گرفته است؟
اراضی جنگلی شامل 1380 هکتار جنگلهای طبیعی و دست کاشت حاشیه رود ارس بوده که بصورت درختان و درختچه های گز ، بید ، سنجد ، تمشک وحشی و صنوبر می باشد و از مهمترین زیستگاههای حیات وحش منطقه بشمار می رود. مراتع منطقه مغان یکی از بهترین مراتع زمستانی ایران بشمار می رود که مساحت آن بالغ بر 65هزارهکتار بوده و پوشش گیاهی غالب آن درمنه و از گیاهان همراه می توان به گیاهان خانواده گندمیان ، لگومینوز و مرکبان اشاره نمود که در سالهای اخیر تبدیل آن به اراضی کشاورزی و ظرفیت مازاد چرای بی رویه دام باعث تخریب آن گردیده است این شهرستان داری زیستگاههای خشکی ( اراضی کشاورزی ، مراتع و اراضی جنگلی ) و آبی ( تالابها و سدها ، رودخانه ها و کانال های آبیاری و زهکشها) بوده و از تنوع ایستمی خوبی برخوردار و زیستگاه مناسبی برای انواع داران، پرندگان وحشی، آبزیان، دوزیستان و خزندگان می باشد. حدود 14درصد داران ایران (22 گونه) در این منطقه شناسایی شده است
یک گونه شاخص از داران منطقه (آهوی مغان) بعلت تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی و تخریب زیستگاه، شکار بی رویه و حضور وسایط نقلیه از جمله موتورسیکلت و عوامل نامساعد اقلیمی از بین رفته است. از گونه شاخص داران می توان گربه جنگلی و از گونه آبزیان میتوان نوتریا را نام برد و همچنین 11 گونه از ماهیان و 6 گونه از دوزیستان و 15 گونه از خزندگان در این منطقه شناسایی شده اند. دشت مغان یکی از بهترین زیستگاههای پرندگان مهاجر و آبزی می باشد بطوریکه از 517 گونه پرنده شناسایی شده در ایران 208 گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده است که مهمترین پرندگان شاخص و بومی حمایت شده منطقه دراج و قرقاول می باشد. از پرندگان مهاجر آبزی می توان به پلیکان پاخاکستری ، غاز پیشانی سفید کوچک ، عروس غاز ، باکلان کوچک، اردک بلوطی ، قوی فریادکش و گنگ ، فلامینگو ، اردک چشم طلایی ، اردک مرمری و اردک تاجدار اشاره نمود از گونه شاخص دشت زی می توان زنگوله بال (مزمک) را نام برد
10- جهت جلوگیری از شکار غیرمجاز پرندگان و حیات وحش و به ویژه صید ماهی از منابع آبی شهرستان پارس آباد چه اقداماتی انجام گرفته است؟
11- مهمترین اقدام حفاظت محیط زیست استان در طول مدیریت جنابعالی را در چه موضوعی می دانید؟
- مطالعه و معرفی تالاب میل مغان جهت ثبت در کنوانسیون بین المللی رامسر
- مطالعه و معرفی و ثبت مناطق شکار ممنوع جدید شامل منطقه خروسلو، دربند مشکول و تالاب گیلارلو انزان
- پیشگیری از تخریب و تصرف اراضی در مناطق تحت مدیریت 38 مورد
- کشف و ضبط 102 مورد سلاح غیر مجاز از شکارچیان
- مطالعه طرح مدیریت جامع تالاب نئور جهت احیا تالاب و شروع عملیات اجرایی آن
- بکارگیری تجهیزات نوین حفاظتی در مناطق تحت مدیریت از جمله پهباد
- احداث کلینیک حیات وحش در استان
- اجرای برنامه سرشماری حیات وحش شاخص استان جهت مدیریت حیات وحش
- اجرای عملیات پیشگیری و مقابله با شیوع بیماری در حیات وحش از جمله ppr، آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و تب برفکی
- صدور مجوز احداث، توسعه و بهره برداری برای 6560 از واحدهای صنعتی، خدماتی، کشاورزی و زیربنایی
- راه اندازی مرکز بی خطرسازی پسماندهای عفونی در شهرستان اردبیل
- مطالعه مکان یابی پسماندهای ویژه استان اردبیل و پسماندهای پزشکی و وابسته و نظارت بر آن ها
- راهبری ایستگاه های پایش محیطی سنجش آلودگی هوا و آب
- تأسیس آزمايشگاه معتمد در زمينه هوا و صوت در شهر اردبيل
- ایجاد سیستم کیفی پایش آنلاین رودخانه ارس
- برگزاری جشنواره ملی عکس حیران در راستای ترویج فرهنگ زیست محیطی
- برگزاری 50 مورد کارگاه هم اندیشی و توانمند سازی جوامع محلی از جمله شکارچیان، کشاورزان، ن روستایی و جوامع عشایری با همکاری سمن های زیست محیطی در سطح استان
- برگزاری 40 مورد برنامه ی آموزشی و کارگاه هم اندیشی مدیریت پسماند برای جوامع محلی، دهیاران و شوراهای اسلامی در سطح استان
- برگزاری برنامه یک ساعت با محیط بانان برای جوامع محلی و گروه های هدف در داخل و حاشیه مناطق تحت مدیریت
-اجرای طرح آموزش مدارس جامع زیست محیطی (جم) در 20 مدرسه از سطح استان
12- در پایان چه توصیه ای برای مردم و اهالی رسانه دارید؟
با توجه به اینکه طبق اصل 50 قانون اساسی استفاده صحیح و به اندازه از منابع طبیعی و حمایت و حفاظت از محیط زیست یک وظیفه همگانی است لذا کلیه مردم هر قشری و با هر جایگاه اجتماعی می بایست با همکاری یکدیگر نسبت به این امر مهم نهایت تلاش و جدیت خود را بکار ببندد، چرا که در غیر این صورت نه تنها امکانات پیشرفت و رشد فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی در جامعه از بین خواهد رفت بلکه زندگی برای نسل حاضر و نسل های آتی تحت خطر و با دشواریهایی پیش رو خواهد بود. رسانه ها نیز بعنوان عنصر اصلی فرهنگی جامعه نقش موثری در آگاهی و تنویر افکار عمومی داشته و انتظار می رود هر چه بیشتر با تهیه و تدوین برنامه های فرهنگی و آموزشی ، پوشش خبری به موقع و مناسب و ارایه ی مستندات از وقایع زیست محیطی که هر روزه در گوشه ای شهر، استان وکشورمان شاهد آن هستیم، هر چه پر رنگ تر در مسیر این هدف، گام های موثری بردارند. طبعاً با فعالیت گسترده رسانه ها در این امر و افزایش اگاهی های عمومی جامعه، باعث بروز حساسیت بیشتر نسبت به مسایل زیست محیطی از طرف مردم و کاهش میزان تخریب ها و آلودگی های محیط زیستی خواهد گردید.
مصاحبه نوای ارس با محمد خداپرست -مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل-22 شهریور 1397
های ,زیست ,محیط ,استان ,، ,حفاظت ,محیط زیست ,در این ,زیست محیطی ,اداره کل ,حفاظت محیط ,زیست استان اردبیل ,شهرهای مختلف استان ,اقداماتی انجام گرفته ,دهیاران، شوراهای اسلامی
درباره این سایت